ادیان و مذاهب آمدهاند تا انسانها را به آرامش دعوت کنند. روانپزشکان همیشه سعی میکنند افراد را به مراسم مذهبی و باورهایی که خودشان اعتقاد دارند، تشویق کنند. در واقع داشتن اعتقادهای مذهبی فرصت خوبی است برای ارتقای شرایط روحی روانی افراد. نکتهای که وجود دارد بحث تعادل است؛ اینکه مراسم مذهبی چقدر با شرایط روحی و جسمی افراد همخوانی دارد. وقتی فردی دچار دیسک کمر یا آرتروز زانو است نمازش را میتواند نشسته، خوابیده یا روی صندلی بخواند. این مثال به شکل دیگری در مورد اختلالات روانپزشکی هم صدق میکند. شکی نیست که روزهداری و عبادت، تاثیر مثبتی در روان افراد دارد ولی از طرفی هم روزهداری به دلیل گرسنگی و تشنگی طولانی میتواند اختلالاتی را در جسم و روان افراد ایجاد کند.
روزهداری معمولا در افراد سالم مشکل زیادی ایجاد نمیکند، بحث ما بیشتر روی افرادی است که مبتلا به یکی از اختلالات اعصاب و روان هستند و باید دارو مصرف کنند. بعضی از داروهای روانپزشکی باید بیش از دوبار در روز مصرف شوند؛ یعنی نمیتوان زمان مصرف دارو را به سحر یا افطار موکول کرد. داروهای دیگری هم هستند که همراه با آن باید بهطور منظم مایعات مصرف شود؛ مثلا داروی لیتیوم 3 بار در روز استفاده میشود و برای اینکه بتوان سطح خونی این دارو را تنظیم کرد، به بیمار توصیه میشود تا میزان مصرف مایعاتش را بیشتر کند. یک دلیل دیگر، استرسهایی است که گرسنگی و تشنگی میتواند به فرد وارد کند
اثرات روزه بر روی بدن
گاهی روزهداری باعث کاهش قندخون، افت فشارخون و سردرد میشود که این موارد میتوانند ضربان قلب بیمار را بالا برده و باعث حالت اضطراب و بیقراری در فرد شود.
همچنین حس کاهش انرژی ناشی از گرسنگی و تشنگی طولانی، باعث اختلال در انجام کارهای روزمره شده و علائم افسردگی را در یک فرد افسرده تشدید میکند. حتی افراد سالم نیز در این ماه ممکن است تحریکپذیرتر شوند اما اهمیت روزه در این است که فرد روزهدار بتواند شرایط سخت را تحمل کند و بر خشمش غلبه کند. در احادیث آمده است اگر فرد روزهدار حق کسی را پایمال کند، پرخاشگری کند و دل کسی را بشکند روزهاش مورد قبول واقع نمیشود.
علت پرخاشگری در شخص روزه دار
در افرادی که سابقه بیماریهایی مانند اختلال دوقطبی و عدم کنترل تکانه وجود دارد روزهداری میتواند باعث کاهش آستانه تحمل و تشدید پرخاشگری شود. بیدارشدنهای صبحگاهی و رژیم غذایی نادرست و سنگین هنگام افطار میتواند هم بهداشت خواب فرد را به هم بزند هم بیخوابی افسردگی و اضطراب و پرخاشگری را تشدید میکند.
روزه داری برای چه کسانی واجب نیست؟
در افرادی که دچار اختلال دوقطبی، افسردگی شدید، اختلال اضطرابی شدید، اختلالهای وسواسی و اسکیزوفرنی هستند روزه گرفتن کاملا ممنوع است ولی افرادی که داروهای روان مصرف میکنند و مشکلی هم ندارند؛ امکان روزه گرفتن برای آنها البته با شرایطی وجود دارد. بیمارانی که دارو مصرف میکنند دقت کنند روزهداری آن هم هر روز ممکن است تاثیر منفی در شرایط روحی آنها بگذارد ولی اگر بین 2 روزهداری فاصله چند روزه بگذارند، میتوانند روزهداری را به جای آورند. به محض اینکه خود فرد یا اطرافیان متوجه تغییر در رفتار و روان شدند روزهگرفتن باید متوقف شود.
رعایت نکات روزه داری
افرادی که روزه میگیرند حتما باید برای خوردن سحری بیدار شوند. متاسفانه بعضی از افراد برای خوردن سحری بیدار نمیشوند. مصرف مایعات در این فاصله باید کافی باشد و از رفتن به محیط گرم تا آنجایی که ممکن است اجتناب کنند.
در پایان...
روزهداری یک مساله فردی نیست، بلکه اجتماعی است. روزهداری که به سلامتش لطمه بزند ضرر آن متوجه اطرافیانش هم میشود. فردی که روزه میگیرد و اختلال روانش تشدید میشود، میتواند به اطرافیان مانند همسر و فرزندان و... آسیب بزند. باید بدانیم که بزرگترین نعمتی که خداوند به انسانها داده سلامت است و در دین اسلام نیز به شدت توصیه شده که افراد از کارهایی که به سلامتشان صدمه میزند، دوری کنند. در دین اسلام به افرادی که بیمارند، اجازه داده شده بنا به مصالح طبی روزه نگیرند؛ چه اگر روزه به سلامت بیمار لطمه بزند، او در پیشگاه خداوند مسوول خواهد بود.