خبر قبول نشدن در کنکور، خبر اخراج از محل کار، خبر مرگ یک عزیز و خبرهایی از این دست، اخبار بد و ناخوشایندی هستند که هرازگاهی مجبوریم بهرغم میل باطنیمان بگوییم یا بشنویم. در «زنان و مردان» این هفته با دکتر حامد محمدی کنگرانی، روانپزشک، درباره این موضوع که چطور میتوانیم چنین خبرهای بدی را انتقال دهیم و آیا جنسیت نیز در گفتن و شنیدن چنین اخباری تاثیر دارد یا نه، گفتوگو کردهایم.
خبر بد را بهتر است چه کسی بگوید؟ مرد یا زن؟
این به خبر بستگی دارد؛ مثلا اگر خبر بد در مورد فوت فرزند یک زن است، بهتر است یک زن این کار را انجام دهد چون او بهعنوان یک مادر میتواند احساس همدردی بیشتری داشته باشد و با ظرافت بیشتری این خبر را به یک مادر بگوید ولی آقایان معمولا در چنین مواردی نمیتوانند زیاد موفق باشند. از طرفی دیگر، گفتن بعضی خبرها بهوسیله همسر(مرد) بهتر است چون زنی که با همسرش احساس راحتی میکند، شنیدن خبر بد از زبان او برایش راحتتر است و از طرفی شوهر احساسات همسرش را بیشتر میشناسد و مثلا میداند خبر را در خانه بگوید یا رستوران و اصلا همسرش در چه ساعتی از روز سرحالتر است.
روحیات زنان در گفتن خبر تاثیری دارد؟
بله، بهتر است اگر خانمی دوره ماهانه خود را طی میکند، از گفتن خبر بد خودداری کند چون خانمها معمولا در این دوره روحیات خاصی دارند و حساستر هستند و ممکن است این مسئله آنها را بیشتر به هم بریزد و در بیان خبر بد موفق عمل نکنند و استرس مضاعفی را در شنونده خبر ایجاد کنند.
بعضی برای گفتن خبر بد، پزشکان را واسطه میکنند.
با این کار موافق نیستم. بهتر است خبر بد را نزدیکترین فرد به شخص مورد نظر بگوید چون بیشتر و بهتر با خصوصیات شنونده خبر آشنایی دارد. البته زمان گفتن خبر هم مهم است؛ مثلا بارها پیش آمده کسی مریض بوده و به فردی که خارج از کشور بوده اطلاع ندادهاند و آنقدر این خبر را پنهان کردهاند که فرد فوت کرده است. گاهی فکر میکنیم شاید نرساندن خبر بد به صلاح فرد مورد نظر باشد و مصلحت در آن باشد که خبر یا بخشهایی از خبر را مخفی کنیم در حالی که بسیاری از پنهانکاریهایی که از روی دلسوزی و نگرانی صورت میگیرد، برای فردی که خبر به او مربوط است، مشکلات بیشتری ایجاد خواهد کرد.
رساندن بعضی از خبرها به بعضی از افراد واقعا دشوار است؛ مثلا به یک خانم باردار چگونه باید خبر بد را برسانیم؟
البته شرایط همه خانمهای باردار، مشابه نیست ولی میشود در این زمینه از اقوام و آشنایان و پزشکان نیز کمک گرفت. ضمن اینکه نباید طوری خبر را به خانم باردار بدهیم که دچار افت فشار شود یا ضربان قلبش بالا برود چون هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک است.
بعضی اوقات فرد بهوسیله یک فرد غریبه و در یک موقعیت کاملا خاص خبری را میشنود.
این واقعا خطرناک است. برای همین است که میگویم مخفی کردن خبر کار درستی نیست. کسی که خبر بد را یکباره و از طریق یک غریبه میشنود، ممکن است تا مدتها دچار خشم شود. مثلا در زمان جنگ، گاهی خانمهای باردار خبر شهادت همسرشان را از رادیو یا تلویزیون میشنیدند که همین مساله هم روی آنها و هم روی جنین اثر مخرب زیادی میگذاشت.
استرسی که یک زن در زمان بارداریاش در اثر شنیدن یک خبر ناگوار متحمل شده، چه عواقبی دارد؟
اگر کودک به مادر وابستگی شدیدی داشته باشد، قطعا لطمه بیشتری هم خواهد خورد چون با شیری که خورده، استرس مادر روی او اثر خواهد گذاشت و کمکم دچار اختلالهای اضطرابی و مسائلی مانند پرخاشگری، دروغگویی، بیشفعالی و... میشود. حتی ممکن است مادر دچار افسردگی پس از زایمان شود.
در این شرایط چه باید کرد؟
حمایت اقوام و دوستان نزدیک میتواند موثر باشد. هر چقدر بتوانیم به مادر و فرزندش امید و اطمینانخاطر بدهیم، از شرایطی که دارند زودتر خارج میشوند. البته مشاوره با متخصصان هم میتواند شرایط مطلوبتری ایجاد کند.
چقدر زمان میبرد که یک خانم باردار بتواند واقعیت را قبول کند؟
بله، این مساله به روحیه زن بستگی دارد اما بالاخره چند ماه طول میکشد که این اتفاق بیفتد و فرد بتواند دوباره خود را پیدا کند. هر چقدر که حمایت اطرافیان بیشتر باشد، دوران افسردگی کوتاهتر خواهد بود.